Projenin hazırlanması , tescil işlemleri
Karavanın imalatına başlamadan önce 6 ay kadar bir projelendirme sürecimiz oldu.
Bu aşamada şaseyi hazır mı alalım yoksa kendimiz mi imal edelim diye iki seçeneğimiz vardı.
Ancak karavanın sarsıntıya ve zorlu yol koşullarına karşı daha dayananıklı olması için özel bir tasarım üzerinde çalıştık. Projemizi yurt içinde ve yurt dışında marka ve tasarım olarak tescil ettirdik. Bundan dolayı özel boyutlardaki kendi dizaynımız olan şaseyi kullanmaya karar verdik.
Kendi imal ettiğimiz bir şaseye trafiğe çıkış belgesi ( O1 ya da O2 belgesi )alamayacağımızdan dolayı, Türk Standartları Enstitüsü tarafından yetkilendirilmiş bir firma ile görüştürk. Bu firmaya kendi projemiz olan şaseyi imal ettirdik.
Alttaki bağlantıya tıklayıp O1 ve O2 hakkında daha detaylı bilgi alabilirsiniz.
Şase ve iskelet sistemi
Şasemizde alko marka torsiyonlu frenli dingil kullandık.
Dingilin bağlantı noktası genişliği 170 cm. Üst şasemizin boyutları 190cm eninde ve 270 cm boyunda. Bu şaseyi, 40x40mm buyotlarında 1,5mm et kalınlığında galvanizli demir profilden imal ettik.
Şasenin dikey ve yatay profillerini konumlandırırken, özellikle mobilya yerleşimini dikkate aldık.
Teker genişliği için bıraktığımızz 71 cm aralık gayet yeterli. Biz 13 inç jant ölçüsünde lastik kullandık. Ancak 16 inçe kadar lastik kullanma imkanımız var.
Karavanın dış gövdesine şeklini veren kavak kontraplak çıtaların ve mobilyaların montajını yapmadan önce, ana kafes olarak görev yapan bir profil yapı inşa ettik.
Bütün mobilya parçaları yerleştirilirlen hem taban profillerinin üzerine denk gelmekte , hem de , üst iskelet ile sabitlenmekte.
Mobilyalar ve iskelet birbirine kenetlenmiş olarak tasarlandığından ve alüminyum kompozit panel dış gövde ile de desteklendiğinden dolayı son derece sağlam bir yapı oluşturduk.
Teker aralığı için bıraktığımız 71 cmlik bölgeye duvarları tam profillerin üzerine denk gelecek şekilde 70×70 boyutlarında bir duşakabin , duşakabinin tam karşısına ise mutfak tezgahı ve mutfak dolabını konumlandırdık. Boyuna profillerin tam üzerine, tekli bazaları yerleştirdik.
Ağırlık merkezi ve yük dengesinin önemi
İlk olarak tekerleklerimizi gövdeden 15 er cm dışa doğru ofsetli olarak tasarlamamıza dikkat çekmek istiyorum.
Tekerlekleri karavanın ağırlık merkezinin dışına almamız , bize mükemmel bir yol tutuşu sağladı.
Ayrıca , yatay eksende karşılıklı yerleşimi yapılan duşakabin ve mutfak grubu ağırlıkları, birbirine eşit olarak tasarlandı.
Boyuna eksende ise;
Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük kolu formülüne göre , karavanın çeki demirine etki etmesi gereken nominal yük hesap edilerek, ağırlık merkezinin olması gereken nokta tespit edildi.
Yaptığımız hesap sonucu çeki demirine 50-70 kg arasında bir yük binmesi için karavanın ağırlık merkezini dingilden 25 santimetre öne konumlandırmamız gerektiğini tespit ettik. Buna göre de ağırlık yerleştirildi.
Karavanımızın Projelendirme aşamasında benim üzerinde uzun süre çalışarak oluşturduğum formüllü bir excel çalışma kitabıyla tespit ettik arkadaşlar.
Karavanın yapımında kullanacağımız profil , kontraplak , ankastre aygıtlar ve en ufak malzemelerin dahi ağırlıklarını, gerek katalog bilgilerinden , gerekse numuneleri ölçerek tespit ettiğimiz, birim ağırlıkların bulunduğu bir malzeme kataloğu oluşturduk.
Bu excel çalışma kitabında yapmış olduğumuz analizlerde, toplam ağırlığın 680 kg olarak hesapladık.
Test sürüşüne çıkmadan önce, kantarda yapmış olduğumuz ölçümde de, karavanın 685 kg olduğunu gördük.
Yandaki bağlantı üzerinden, karavanda ağırlık merkezinin tespit edilmesi ve ağırlık merkezinin önemi konulu yazılarıma ulaşabilirsiniz.
Kendi karavanını yapmak isteyen izleyicilerimiz , ağırlık merkezi tespiti için kullandığımız excel kitapçığını da yine Web sitem üzerinden indirebilirler.
Tüm yazılar bağlantısına tıklayarak, ağırlık merkezini nasıl tespit ettiğimiz konusunda detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz. Hesaplamada kullanmış olduğumuz excel kitapçığını da buradan indirebilirsiniz.
Karavanın boyutları
Şase üzerine monte ettiğimiz iskeletin yükseliği 180 cm arkadaşlar. Ancak Gövdenin eğimini de ilave ettiğimizde karavanın iç yüksekliği 190 cm boyutlarına ulaşmakta.
Şase yerden yükseliği 40 cm ve toplam dış yüksekliğimiz 240 cm yi bulmakta. Yerden yüksekliğin 4 cm olması bize arazi şartlarında rahat bir sürüş imkanı sağlamakta. Şasenin boyu 270 cm olmasına rağmen, kontraplak iskelet çıtalarla oval olarak dışa doğru taşma yaptığımızdan dolayı, toplam uzunluğumuz 365 cm yi buluyor. Karavanın ok dahil toplam uzunluğu ise 4.5 metre.
Karavanın genişliği dış kaplama dahil 198 cm ancak tekerlek ofsetlerini de dahil ettiğimizde 230 cm enine ulaşıyoruz. Türkiye karayollarında 2,5 metre enine kadar trafiğe çıkmaya müsaade ediliyor.
Gövde ve mobilya parçalarının imalatı
Karavanın tamamını önce skect up ta üç boyutlu olarak hazırladıktan sonra, auotacad formatına dönüştürdik ve cnc tezgahında kesime hazır hale getirdik.
Mobilya, ahşap iskelet, iç ve dış kaplama parçalarının tamamı , camlar, arka stoplar ve kapı, servis kapakları ve havalandırma bölmeleri tamamen CNC tezgahında kesildi.
Bu noktaya kadar karavanın genel hatları ortaya çıkmış görünüyor ancak; karavan, tabiki sadece şase iskelet ve 2 tane tekerlekten ibaret değil. Maliyetin önemli bir kısmını karavanın içinde kullanılacak donanımlar ve ankastre ürünler oluşturuyor.
Aslında bütün yapım aşamalarının birbiriyle paralel ilerlemesi gerekiyor.
Karavanımız 7,2 m² alana sahip bir karavan. Bu alanı maksimum verimde kullanmak, ankastre ürünler için ayıracağınız alanları çok iyi hesap etmek gerekiyor.
Yeri geldiğinde yarım santimetre bile büyük önem kazanıyor .
Daha önceden kullanmayı planladığımız donanımların tamamını, henüz parçaların imalatına başlamadan önce sipariş ettik. Ürünlerin hemen hemen hepsini online alışveriş siteleri üzerinden temin ettik ve 2 hafta gibi bir süre içinde bütün parçalarımız elimize ulaştı.
Hatta sipariş ettiğimiz ürünlere göre projeyi tekrar revize ettiğimiz durumlar da oldu.
Ürünler birer birer geldikçe bizim heyecanımız da artmaya başladı.
Zaman zaman aksilikler de yaşadık tabiki.
Bazı gövde parçalarını birkaç sefer imal etmek zorunda kaldık. Bundan dolayı da planladığımız zamanlamada biraz gecikmeler oldu.
Tabikii bizden kaynaklanmayan nedenlerden dolayı da gecikmelerimiz oldu. Örneğin , güneş paneli tam üç sefer kargoda kırıldı. Sağolsun, gönderici firma üç sefer sorumluluğu üzerine alarak ücretsiz değişim sağladı.
CNC tezgahında kesimleri tamamlanan parçalarımız yavaş yavaş hazır olmaya başladı. Bizim yaptığımız çalışma, adeta bir yap bozun parçalarını birleştirerek , ortaya büyük bir oyuncak çıkartmaya benziyor.
Ahşap iskelet sistemi
Şase ve iskelet üzerinde işimiz bittiğinde , dış gövdeye ana şeklini veren kontraplak yayları demir iskelete kilitleyerek sağlam bir yapı oluşturduk.
Karavanın şase , iskelet, mobilya ve dış gövde kaplama parçalarının tamamı, birbirine kenetlenmiş vaziyette. Bundan dolayı da son derece dayanıklı.
İskelette kullandığımız kavak kontrplak malzemenin et kalınlığı 27 mm.
Taban döşemesinde ise 12 mm lik marin kontraplak kullandık.
Marin kontraplak , suya karşı çok dayanıklı ve sağlam bir malzeme. Ancak kavak kontaplaka göre, daha ağır , daha dolgun ve daha sert bir malzeme olduğundan dolayı; mobilya ve iskelet aksamın imalatında bu malzemeyi tercih etmedik.
Marin kontraplakla yaptığımız montajlarda malzemenin çok yoğun ve sert olmasından dolayı, vida atarken patlamalar meydana gelebiliyor. Ancak kavak kontrplakta böyle bir sıkıntı yaşanmıyor.
Marin kontraplakta vida atımı esnasında patlamanın önüne geçmek için, vida atmadan önce matkap ile önceden delik açma işlemi yaptık.
Mobilya Yerleşimi
İskelet sisteminde olduğu gibi mobilyalarda da marin kontraplağa nazaran , daha yumuşak, daha hafif ve esnemeye karşı daya dayanıklı olan kavak kontraplak kullandık.
Kavak yapısı itibariyle Marin kontraplaktan % 30 daha hafif bir malzeme.
Yumuşak olmasından dolayı, özellikle ek yerlerinde ve iskelet parçalarını dış gövde ile irtibatlandırdığımız noktalarda vida atmaya en uygun malzeme kavak kontraplak arkadaşlar.
Ayrıca kavak malzeme , esnek olmasından dolayı da karavanın gövde ve mobilyasında sarsıntı anında esnemelerde, parçaların birbirinden ayrılıp dağılmamasını sağlıyor.
Ek yerlerinde , mobilyayı ve dış gövdeyi iskelet ile irtibatlandırdığımız noktalarda, vidaları önce sıvı contaya bulayıp daha sonra montajını yaptık. Sıvı conta, vida ve kontraplağı tamamen birbirine kenetliyor ve dağılma riskini de ortadan kaldırmış oluyor.
Tabi tüm bu avantajların yanında kavak kontraplak suyu çok kolay emen bir yapıya sahip.
Bundan dolayı da iskelet parçalarını en az iki kat , mobilya parçalarını da 4 kat vernikledik.
Özelllikle banyo ya da mutfak tezgahında kavak kontraplak kullanmalı mıyım diye tereddüt eden arkadaşların kafasındaki soru işaretini gidermeye çalışayım.
Gerek mutfak tezgahında gerekse duş için özel tasarladığımız lavaboda , bir buçuk senedir herhangi bir kabarma , şişme , yıpranma olmadı.
Camlar ve kapılar
Karavan kapı ve penceresi üreten bir firmadan kapı, mutfak çerçevi ve banyo çerçevesini hazır aldık. Firma isteğe bağlı temperli cam montajı yapılmış olarak da satış yapıyor ancak biz burda ağırlığı düşündüğümüz için camları fiber glass tercih ettik . Ön cam ve arka camda da yine karartılmış fiber glasss malzeme kullandık. Tabakanın kalan parçalarından da arka stoplarımızı kestik.
İç Duvar kaplamaları ve izolasyon
Mobilyalar yerleştirildikten sonra karavanın iç duvarlarını 4 mm kavak kontraplak ile kapladık. Karavanın iskeletini oluşturan 27 mm lik çıtalardan dolayı duvar kalınlığımız da içten içe 27 mm oldu. Biz bu boşluklara köpük malzeme ile izolasyon yaptık.
Alüminyum Kompozit dış gövde
Dış gövde kaplama malzemesi olarak da 5 mm eninde içinde izolasyon malzemesi bulunan iki tarafı alüminyum kaplı kompozit panel kullandık. Daha önce de bahsetttiğim gibi bu kompozit paneller iskelet aksamına hem endüstriyel yapıştırıcı ile yapıştırıldığı hem de tutkallanmış vidalarla monte edildiği için gövde dayanımını arttırmaya da yardımcı oluyor.
Boyama
Karavanın çamurlukları, servis kapakları ve kapısını yeşile boyamaya karar verdik. Akrilik sertleşticili boya kullandık.Boya atacağımız yüzey temiz , pürüzsüz ve daha öncesinde elektrostatik boya ile boyanmış olduğundan astar uygulama işlemi yapmadık. Boya yapacağımız parçalar çok fazla olmadığı için kompresör ve tabancayla boyamak için hiç uğraşmadık.
Oto boya satan bir bayiden, katalogdan beğendiğimiz rengi 3 adet gazlı spray kutu şeklinde aldık. Yaz günü olduğu için boya daha çabuk kuruyor biz de boya işlemini 5 er dakika aralıklarla 4 kat olarak uyguladık. En son pasta ve cila yaparak yüzeyde kalan pürüzleri de giderdik.
